Hoogtekaart Leien en Bergumermeer

De meren "de Leien" en "de Burgumermar" liggen in het hart van de Fryske Wâlden. Vanuit de meren lopen smeltwaterdalen door de keileemplateus naar de randen van het gebied. Waar nu het meer "de Leien" ligt, liep een veenriviertje, de Lits. Het meer zelf is ontstaan door het afgraven van veen. Een tweede beek was de Ee (Kromme en Wijde Ee), die vanuit het Burgumermar naar het westen stroomde. Tegenwoordig ligt hier het Prinses Margrietkanaal. Rond het Bergumermeer en de Leien liggen veel vindplaatsen uit de steentijd.