wadden zeeklei veen keileem themakaart overig contact
vulling Ontginning Westergo Oostergo Steden Polders Natura 2000 Flora Fauna


De Friese 11 Steden

Fryslân, Elf Steden
Klik op het kaartje voor meer info

In de Frankische tijd was Fryslân verdeeld in vier gouwen. Deze gouwen vormden vanaf 1579 de basis voor het Friese bestuur. De Staten van Fryslân werden gevormd door de drie plattelandsregio's die waren ontstaan uit de gouwen, aangevuld met de Elf steden als vierde partij.

Ljouwert, Leeuwarden

Hoofdstad van Fryslân. Een interessant aspect is dat er voor de bouw van een parkeergarage een grote archeologische opgraving van de terp Oldehove in het stadscentrum moest worden uitgevoerd. Sindsdien is er veel bekend over de vroegste geschiedenis van het kleine terpdorp dat kon uitgroeien tot de hoofdstad van Fryslân.

↓ Snits, Sneek
↓ Drylts, IJlst
↓ Sleat, Sloten
↓ Starum, Stavoren
↓ Hylpen, Hindeloopen
↓ Warkum, Workum
↓ Boalsert, Bolsward
↓ Harns, Harlingen
↓ Frjentsjer, Franeker
↓ Dokkum

 Ljouwert - Leeuwarden, de Oldehove Opgraving op de terp Oldehove Leeuwarden, Grote Kerkstraat Leeuwarden, Grote en Kleine Hoogstraat Blokhuispoort, gevangenisgebouw op de plaats van het Leeuwarder Blokhuis Dwinger in de Noorder Stadsgracht van Leeuwarden Leeuwarden, Prinsentuin Leeuwarden, Noordersingel Leeuwarden, Emmakade met het Nieuwe Kanaal Hollanderwijk in Leeuwarden, ontworpen door W.C. de Groot Leeuwarden, Stationsweg Leeuwarden, Oude Veemarkt Leeuwarden, Leeuwarden Leeuwarden Leeuwarden Leeuwarden Love Jaume Plensa










↑ Snits, Sneek

 Snits, Sneek, Waterpoort Snits - Sneek, Lemmerweg Snits - Sneek, Oosterdijk




↑ Drylts, IJlst

 Drylts, IJlst Drylts, molen de Rat




↑ Sleat, Sloten

Sleat is de kleinste stad van Fryslân. De stad is ontstaan op het kruispunt van een vaarweg met de handelsroute tussen Duitsland en Starum. Hier kon men controle over de routes uitoefenen en tol heffen. De oorspronkelijke stuctuur van de stad is mooi bewaard gebleven en delen van de vestingwerken zijn nog aanwezig.

 Sloten - it Djip Sloten - Heerenwal Sloten - Koestraat en Dubbelstraat Sloten - Bolwerk noord Sloten - Walmolen de Kaai Sloten - Het Diep vanuit de Lemsterpoort in de winter Sloten - Voorgevel pastorie Nederlandse Hervormde kerk Sloten - Lindengracht met fietsen Sloten - Haverkamp Sloten - Sleattemer Gat




↑ Starum, Stavoren

Starum was in de middeleeuwen een belangrijke havenstad aan de Zuiderzee. Het was rond 1060 de eerste Nederlandse stad die stadsrechten kreeg. Deze werden door graaf Egbert gegeven, en in 1118 bevestigd door keizer Hendrik V. Tegen het eind van de Middeleeuwen verloor Starum zijn belangrijke positie in de handel. De haven verzandde en andere steden kwamen sterk op.

 Starum - Stavoren, Voorstraat Terrein van het voormalige Blokhuis van Stavoren Zicht op de haven van Stavoren met de gekleurde huizen Starum, Stavoren Havenlichten van Stavoren bij stormachtig weer Visfontein van Mark Dion bij de sluis van Stavoren Schilderachtig stukje Stavoren met brug, huisjes en de Nicolaaskerk Burgemeester Albertsstraat in Stavoren




↑ Hylpen, Hindeloopen

 Hylpen, Hindeloopen Hylpen - Hindeloopen, profiel vanaf zee Hylpen - Hindeloopen, Nieuwstad Hindeloopen, Nieuwstad 38 Gebouw Irene




↑ Warkum, Workum

 Warkum, Workum Warkum - Workum, Blazerhaven




↑ Boalsert, Bolsward

Boalsert kreeg van Filips de Goede in 1455 stadsrechten en was daarmee de laatste Friese plaats die stadsrechten kreeg.

 Boalsert, Bolsward Bordes van het stadhuis van Bolsward Boalsert - Bolsward, Grote Kampen Boalsert - Bolsward, Grootzand Bolsward, Broereplein met Broerekerk Boalsert - Bolsward, Laag Bolwerk Bolsward, zuivelfabriek Hollandia




↑ Harns, Harlingen

Harlingen in 1620
Klik op het kaartje voor meer info

Harlingen is een speciaal geval in vergelijking met de andere Friese steden. Door ligging aan de Zuiderzee waarover de belangrijke handelsroutes liepen, was de stad in de 16e en 17e eeuw sterk georiënteerd op Holland en het buitenland. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog vluchtten veel mensen uit de zuidelijke Nederlanden naar de stad. In de Gouden eeuw was Harlingen de derde haven van Nederland. De belangrijke positie als havenstad heeft er voor gezorgd dat de geschiedenis goed is vastgelegd. De Friese taal wordt hier vrijwel niet gesproken, daarom zal ik hier de Nederlandse naam Harlingen gebruiken.

 Grote Kerk van Almenum, Harlingen St Annahof Almenum Harlingen Almenum Harlingen, Industrie Stadsvernieuwing Almenum, Harlingen Grote Kerkstraat Harlingen Stadhuis van Harns, Harlingen, Harns Binnentuin museum Hannemahuis Jekelsteeg Harlingen t Poortje Harlingen Rijksmonument Scheerstraat 1 Harns -Harlingen, Zoutsloot vanaf de zeedijk Harns -Harlingen, Zoutsloot zuidzijde De Oude Buitenhaven van Harlingen in 1938 Oude Buitenhaven Harlingen Noorderhaven Harlingen Historische gevels aan het eind van de Noorderhaven Rijksmonument Noorderhaven 106 Harlingen Roepersteeg Harlingen Leeuwtje bij de Grote Sluis in Harlingen Harlingen, Zuiderhaven in de herfst Harns - Harlingen, Zuiderhaven Harlingen, Rozengracht met Kleine SLuis Harlingen, Pleziervaartuigen in de Zuiderhaven Harlingen, RK Sint-Michaëlkerk Harlingen, Dok vanaf de Willemskade Harns - Harlingen, Vuurtoren Harns, Harlingen - Nieuwe Willemshaven Arbeiderswoningen aan de Havenweg in Harlingen, Harns Deltawerken, Keermuur in Harlingen Harns - Harlingen, molen de Bazuin Industriehaven van Harlingen, Harns Noordoostsingel met Engelse Tuin Harlingen Lijkenhuisje op de Algemene Begraafplaats van Harlingen, Harns De Ried in Harlingen oost




↑ Frjentsjer, Franeker

Frjentsjer was lange tijd een universiteitsstad. In 1583 werd op initiatief van de Staten van Friesland de 'Academi' opgericht. Nadat in 1810 het Noorden direct onder Frans bestuur was gesteld, werd in 1811 universiteit opgeheven. Na de Franse tijd werd een poging gedaan om het instituut opnieuw te openen maar in 1843 viel het doek definitief. Enkele gebouwen op het terrein werden verbouwd tot Psychiatrisch Ziekenhuis. Er zijn nog plaatsen in de stad die herinneren aan de universiteit. Promovendi van de Rijksuniversiteit Groningen mogen onder bepaalde voorwaarden hun proefschrift in Frjentsjer verdedigen.

 Frjentsjer, Franeker Franeker, Gevelstenen van de Universiteit en oude Westerpoort Frjentsjer - Franeker, Korendragershuisje Frjentsjer - Franeker, Vliet




↑ Dokkum

Dokkum is vooral bekend om de dood van missionaris Bonifatius die in de omgeving van de stad is omgekomen. De gebeurtenis staat symbool voor de kerstening van de Friezen en was een keerpunt in de geschiedenis. Daarnaast is het bijzonder dat Dokkum nog goed bewaarde vestingwerken heeft. Op 30 okt. 2023 is de stad toegetreden tot de Vereniging van Nederlandse Vestingsteden.

 Standbeeld van Bonifatius in Dokkum De 12e Kruiswegstatie van de kruisweg in het Bonifatiuspark Historische foto van de Wittebrug in Dokkum Dokkum, Kleindiep Dokkum, voormalige admiraliteitshelling aan het Grootdiep Dokkum, Kleine Breedstraat met zicht op de oude Waag in de Grote Breedstraat Dokkum, Koekebakkersteeg Kloostersingel en Vrijgevochtenwaltje met herfstkleuren Dokkum, Kereweer met de doorgang in het Oosterbolwerk Dokkumer vestingwerken, Dwinger van het Westerbolwerk Parksterbolwerk Dokkum Dokkum, Zeldenrust 1941 Dokkum Dokkum, huisjes op het Westerbolwerk vanaf de Helling Dokkum, winter




↑ Top


Fryslansite ©Hendrik van Kampen