wadden zeeklei veen keileem themakaart overig contact
vulling Ontginning van het Hoogveen Wâlden Beekdalen Gaasterland Natuurgebieden Flora Fauna


De grote Beekdalen

Fryslân, Beekdalen

De dalen van Boorne, Tjonger en Linde liggen noordoost naar zuidwest georiënteerd in het landschap. Ze zijn ontstaan door water dat vanaf het Drents Plateau richting zee stroomt.

De Boornevallei:

Kaart van het stroomgebied van de Boorne

De kaartjes tonen een vereenvoudigde bodemkaart met de huidige waterlopen. De kaart van Schotanus uit 1718 is gebruikt om de positie van huisplaatsen te bepalen. Huisjes langs de vaart zijn van latere datum.

↓ De Tjongervallei
↓ De Lindevallei

Legenda:

Zeekleivlakte Zeeklei
Polder of landaanwinning Polder, landaanwinning
Klei op veen Klei op veen
Veen Veen
Pleistocene zandgronden Zandgrond
Keileen aan de oppervlakte Keileem
Leidijk Leidijk
Rivier of beek Betreffende rivier
Overige wateren Overige wateren
Ligging moderne dorpskern Samengevoegd dorp
Historisch kerkdorp Dorpskerk
Begraafplaats Begraafplaats
Huisplaatsen Huisplaatsen
Schans Tachtigjarige Oorlog Schans

Boerderijen aan de Boorne Boerderijen aan de Boorne in 2023 Zuivelfabriek bij Oldeboorn de Boorne in de Hemrikkerscharren Natuurontwikkeling in de Boornevallei Begraafplaats Oud Beets beetsterzwaag, Lyndenstein Nij Beets, it Damshûs Kerk van Olterterp Beukenlaan van een Landgoed bij Olterterp Selmien-West Oerterp, Ureterp Sigerswâld, Siegerswoude Terwispel, Nije Feart Lippenhuzen, Lippenhuizen Witte Kerk, Hemrik Hemrik, Sparjebird Kerk van Weinterp Kerk van Duurswoude Predikantenhuisje, Duurswoude Wynjewâld, Wijnjewoude Landschap rond Wijnjewoude Holle Weg op het Mandefjild Zwartendijksterschans Drachtstervaart Bakkefean, Bakkeveen Haulerwijk




↑ De Tjongervallei

Kaart van het stroomgebied van de Tjonger

Behalve rivier is de Tjonger is ook een taalgrens. Globaal genomen ligt ten noorden van de rivier het Friese taalgbied en aan de zuidkant het Stellingwerfse taalgebied (Nedersaksisch). In het Friese deel gebruik ik de Friese namen in de Stellingwerven gebruik ik de Nederlandse namen.

Heiderestant Kapellepole it Hearrenfean, Heerenveen De Knipe Jobbegea, Jubbega Gorredijk en de Opsterlandse Compagnonsvaart Trambrug over de Opsterlandse Compagnonsvaart Appelscha, Bovenstverlaat Schoterlandse Compagnonsvaart, 21e wijk Plaatbrug over de Tjonger bij Jardinga Hoogwater in het Tjongerdal bij Petersburg Tjonger, Eerste Sluis Kleine Kiekenberg, een rivierduin in het dal van de Tjonger Doorgraven zandrug bij Rotstergaast Kerkje van Nijskoat, Nieuweschoot Historische foto van Aldskoat, Oudeschoot Veenwijk Oudeschoot Brongergea Begraafplaats van Brongergea met klokkenstoel en grafkelder Thomaskerk van Katlijk Nijhoarne, Schoterlandseweg Kerk van Nijhoarne Kerkje van Schurega Hoornsterzwaag de Kerk van Hoornsterzwaag Donkerbroek, Åland rapakivi Jardinga Jardinga Eswal Oosterwolde Oostbrink Appelscha rijksmonument 514122 Ter Idzard Kerk van Oldeholtwolde Begraafplaats van Nijelamer Oldelamer De Scheene, grenssloot uit 1400




↑ De Lindevallei

Kaart van het stroomgebied van de Linde

De foto's zijn van west naar oost geplaatst. Eerst de dorpen ten noorden van de Linde, daarna de zuidkant.

Bronnen:
- PDOK: Bodemkaart (SMG)
- PDOK: Luchtfoto 2024
  Quick Ortho 8cm RGB
- Schotanus kaarten 1664
- Schotanus-Halma atlas 1718
- Atlas van Eekhof 1848-1859
- Topotijdreis (topotijdreis.nl)
- https://historieheerenveen.nl/
- Het Turfvaartennetwerk van
  zuidoost Friesland - J.A. From
  2023, RUG
- Het verhaal van Smallingerland
  S.Wittenboer; T.Spek; J.Wiersma;
  O.Borsen; F van der Meer
  Landschapsbeheer Friesland
  Beetsterzwaag 2018
- Cultuurhistorisch onderzoek
  buitengebied gem. Opsterland
  A.Hartman, cultuurhistoricus
  Gem. Opsterland 2013
- Landschapsbeleidsplan ZO-Friesland
  Eelerwoude 2003
- Landschapsslijtage in de Zuidelijke
  Wouden (Frl) - C.J.W. Hoogterp,
  Eastermar 2023


Munnekeburen Herinneringspunt voor de schans van Slijkenburg Riviertje de Linde Blessebrugschans bij Wolvega Het Stuttebosch in de Lindevallei Bekhofschans met monumentale Eik Oldetrijne Sonnega Wolvega Grietenijhuis Hoofdweg van Oldeholtpade Begraafplaats achter de kerk van Oldeholtpade Standbeeld de Takkemaeker in Nijeholtpade Hallehuis in de omgeving van Oldeberkoop Kerk van Oldeberkoop De Es van Tronde Kerk van Blesdijke Fantasie kasteel Olt Stoutenburght bij Blesdijke Peperga achter spoorbaan en A32 Hallenhuis in Steggerda Kerk van Vinkega Jokweg in de Hoeve met kerkje Korenmolen Windlust in Noordwolde Noordwolde, Volkswoningbouw het Rode Dorp




↑ Top


Fryslansite ©Hendrik van Kampen