Legenda:

Strandwal
Zandgrond
Stuwwallen
Veen
Geulen en prielen
Intergetijdengebied
Kwelder
Kwelderruggen en oeverwallen

Bronnen:
- Paleogeografische kaart van Nederland: 800 n.Chr.
  • Vos, P., M. van der Meulen, H. Weerts en
  J. Bazelmans, 2018: Atlas van Nederland in het
  Holoceen. Landschap en bewoning vanaf de laatste
  ijstijd tot nu, Amsterdam (Prometheus).
- Archeologische kaart Fryslân (FAMKE):
  ijzertijd-middeleeuwen
- Topotijdreis.nl
- Friese terpen in doorsnede; Landschap,
  bewoning en exploitatie
  J. Nicolay & G de Langen
  Vereniging voor Terpenonderzoek
- "Onderzoek met uitzicht" Karterend booronderzoek
  in de Lionserpolder, gem. Leeuwarden
  H. Feiken en M. van der Heiden
- Sporen van ijzertijdbewoning in de terpzool van
  Wommels-Stapert - J.M. Bos, H.T. Waterbolk,
  J van der Plicht en E. Taayke
- Leeuwarden Bullepolder, bewoning op het hoogveen
  in de midden-ijzertijd - M. Bakker
- Het landschap van de Friese klei
  Philippus Breuker, 2017

Verdronken Landschap

De terpdorpjes op het kaartje liggen in de oude oostelijke lob van de oorspronkelijke kwelder. Nadat het Boornebekken was verland en door de Middelzee was opgevolgd raakte het oude kwelderlandschap ingesloten door kwelderwallen die de waterafvoer belemmerden. Het landschap verdronk, goed boeren was niet meer mogelijk. De ontwikkeling van het gebied stagneerde, terporpen werden verlaten of konden zich met moeite handhaven. Het landschap werd doorsneden met grote slingerende kreken en prielen waarin het getij vrij spel had. Je vind hier uitsluitend kleine terpdorpjes in een landschap waar hier en daar een vroeg middeleeuwse verkaveling bewaard is gebleven. Een mooi voorbeeld van zo'n paleolandschap is de Lionserpolder (Fr: Leonserpolder ten oosten van Leons), tegenwoordig beschermd als weidevogelgebied van Natuurmonumenten.