Legenda:

Strandwal
Zandgrond
Stuwwallen
Veen
Geulen en prielen
Intergetijdengebied
Kwelder
Kwelderruggen en oeverwallen
Zeedijken
Bedijkte kwelders

Bronnen:
- Paleogeografische kaart van Nederland: 1250 n.Chr.
  • Vos, P., M. van der Meulen, H. Weerts en
  J. Bazelmans, 2018: Atlas van Nederland in het
  Holoceen. Landschap en bewoning vanaf de laatste
  ijstijd tot nu, Amsterdam (Prometheus).
- Archeologische kaart Fryslân (FAMKE):
  ijzertijd-middeleeuwen
- Actueel Hoogtebestand Nederland: AHN4 DTM
  Blauw/Groen/Oranje (dynamische opmaak)
- Cultuurhistorische kaart Fryslân: Dijken
- Friese Dijken - Noordboek 2020
  E. vd Laan-Meijer, M. Schroor, W. Ottens, J. Bokma
- Binnendiken en slieperdiken in Fryslân
  K.A. Rienks en G.L. Walther - 1954
- Friese plaatsnamen - K.F. Gildemacher 2007
- Schotanus 1664
- Schotanus-Halma-atlas 1718
- Topotijdreis.nl
- Google Maps

Terpen in de veenrandzone rond Snits

De Hemmen

De Hemmen zijn een aantal binnenpolders ten zuiden van de Middelzee en Marneslenk. Door veenontginningen in de Romeinse tijd was rond Snits bodemdaling ontstaan. Het gevolg was vernatting, het landschap was hier tot in de middeleeuwen vrijwel onbewoonbaar. Na het ontstaan van de Zuiderzee konden stormvloeden diep dit laag liggende gebied binnendringen waarbij vele grote en kleinere meren ontstonden. Het natte lage landschap en frequente overstromingen waren een voortdurende bron van zorg. Vanuit de omgeving rond Snits werd begonnen met de aanleg van een hele reeks van dijken en polders. Op deze manier probeerde men de situatie onder controle te krijgen. Ook tegenwoordig zijn er nog veel delen van de historische hemdijken in het landschap terug te vinden.

De basis voor de kaart die je hier ziet is de Paleografische kaart van 1250 n.Chr. De kaart is aangevuld met dijken en er is een aantal meren toegevoegd om een beter beeld van de situatie rond de Hemmen te geven. Om de ondertussen gedempte meren op de goede plaats in het kaartje te krijgen heb ik de hoogtekaart van Nederland en de kaart van Schotanus-Halma (1718) gebruikt. Op de laatste staan behalve de meertjes ook de namen vermeld. Boalsert is toegevoegd om de oriëntatie gemakkelijker te maken, foto's en informatie over de stad vind je onder tabblad: "11 Steden"