Stormvloeden en wateroverlast

In het gebied rond de Middelzee werden steeds meer dijken aangelegd, er kwam een ringdijk rond heel Westergo. Aan de westkust werd rond 1100 voorzichtig een begin gemaakt met het inpolderen van de Marneslenk. De Middelzee begon nu serieus te verlanden wat ook problemen gaf voor de waterbeheersing van het zuiden van Oostergo, het achterland van Grou. Het water in het veengebied bij Snits kon niet meer wegkomen en de Wjittering veranderde in een klein meer. Doordat Fryslân aan drie kanten was omgeven door de zee kwam het gevaar van overstromingen nu vooral vanuit het zuiden, via de pas gevormde Zuiderzee.

Overzicht van Westergo in de middeleeuwen

De 12e eeuw en 13e eeuw vallen op door het grote aantal stormvloeden. In 1164, 1170, 1196, 1214, 1219, 1248, 1280 en 1287 waren er overstromingen met veel schade en slachtoffers. Twee stormen springen er uit omdat ze voor de ontwikkeling van het landschap van doorslaggevend belang waren:

Allerheiligenvloed 1170: Texel en Wierum werden eilanden. Tussen Starum en Enkhuizen werd land weggeslagen waardoor de doorgang naar het Almere werd verbreed.

Sint-Luciavloed, 1287, (de Grutte Stoarm): Het eiland Griend werd onbewoonbaar en nog meer land aan de kust van de Zuiderzee ging verloren.

Er bestaat geen duidelijkheid bij welke storm nu precies de Zuiderzee is gevormd. Sommige bronnen vermelden 1170 en andere 1287, ook de winter van 1248-49 (met 3 stormen) wordt wel genoemd. Het kleine paleogeografische kaartje hierboven geeft het beeld voor 1250 n.Chr.

Verder ...




Keywords: Bodemdaling, Stormvloeden, Wateroverlast, Dijkbouw, Middelzee, Verlanden, Verzanden, Sneekermeer

Bronnen:
- Paleogeografische kaart van Nederland: 800 n.Chr. en 1250 n.Chr. - Vos, P., M. van der Meulen, H. Weerts en J. Bazelmans, 2018:
   Atlas van Nederland in het Holoceen. Landschap en bewoning vanaf de laatste ijstijd tot nu, Amsterdam (Prometheus).
- Actueel Hoogtebestand Nederland: AHN4 DTM - Blauw/Groen/Oranje (dynamische opmaak)
- PDOK - geodata van de overheid: BRO Bodemkaart (SGM)
- Cultuurhistorische kaart Fryslân - Dijken
- Topotijdreis.nl
- Wikipedia: Zuiderzee
- Van Middelzee tot Bildt - M. Schroor, 2000 - Uitgeverij Unipers
- Nederland in 7 overstromingen - L. van de Stadt, 2013 - Walburg Pers Zutphen
- Friese Dijken - E van der Laan-Meijer, M Schroor, W Ottens, J. Bokma, 2020 - Noordboek
- Ontwerp watergebiedsplan Súdwesthoeke - Fryske Marren - Bodemdaling rond Terherne
- Sneekermeer - Informatiepaneel aan het hek van het J.S. Gerbrandygemaal in de Griene Dyk

Fryslansite ©Hendrik van Kampen