Deltadijk bij Zwarte Haan
Schema van terpen, dijken en polders

Deltadijk bij Zwarte Haan

Na de watersnoodramp van 1953 werd besloten dat zoiets nooit meer mocht gebeuren. Er kwam een alles omvattend plan om alle dijken op een veilige hoogte te brengen voor een theoretische storm die eens in de 4000 jaar voorkomt, het Deltaplan. Het afsluiten van de grote zeegaten maakte daarvan deel uit. De veiligheid had ook een prijs. De natuur van en rond de kust verarmde er ernstig door, planten en dieren verdwenen en trekvissen konden niet goed meer ons land in en uit. Dit had bijvoorbeeld grote gevolgen voor de Paling. Omdat er in de zeventiger jaren een omslag kwam in het denken over natuur, zijn er tussentijds ook aanpassingen op het plan gekomen. Voor de Oosterschelde kwam een dam die alleen bij stormvloed gesloten wordt.

Ook voor de Friese situatie had het Deltaplan gevolgen. Aanvankelijk waren er zelfs plannen om een deel van de Waddenzee, tussen Ameland en de de vaste wal, in te polderen. Om dat te voorkomen is de Waddenvereniging opgericht. In Noord Fryslān ligt een belangrijk restant buitendijkse kwelder. Nog lange tijd was er onenigheid waar de dijk dan wel moest komen. Moest de kwelder worden ingepolderd of moest de bestaande dijk worden verhoogd. Uiteindelijk heeft de landelijke regering in 1988 de knoop doorgehakt en is de bestaande dijk verhoogd. Daarmee was het buitendijkse gebied behouden voor de natuur. In 1994 zijn grote delen in eigendom gekomen van it Fryske Gea en valt het overgrote deel van het beheer ook onder deze organisatie. De foto is genomen vanaf de Deltadijk bij Zwarte Haan, links zijn de Waddenzee met de buitendijkse kwelders te zien, uiterst rechts zie je de historische "Nieuwe Bildtdijk" uit 1600, op de dijk aansluiten.

Ondertussen voldoet door de op handen zijnde klimaatverandering het Deltplan al niet meer aan alle eisen en zijn aanpassingen noodzakelijk. De kwelders worden nu beschouwd als extra veiligheidsbuffer omdat ze golven dempen en met de zeespiegel mee opslibben. Er zijn zelfs plannen om daarvoor het oppervlak aan kwelders voor de kust te vergroten.


Keywords: Deltaplan, Deltadijk, Noard-Fryslān Būtendyks, Buitendijks, Kwelder, Waddenzee, Zilte, Natuur, Zwarte Haan, Nieuwe Bildtdijk

Fryslansite ©Hendrik van Kampen