Achterwei met zicht op de Es van Jistrum
Op het kaartje is de structuur van het landschap rond Jistrum goed te zien. Het kaartje is gemaakt naar de kadasterkaart van 1832. De dikke lijnen zijn paden, de dunne lijnen geven een vereenvoudigde weergave van de verkaveling, de sloten, singels en houtwallen. De kerk van Jistrum (+/- 1230) staat op de plek van het kruisje, de foto is gemaakt op de rode stip. Verder zien we nog wat stukjes van de Burgumermar links en onder. Uiterst rechtsonder ligt Kooten (nu Koatstertille) aan het Kolonelsdiep.
De kronkelende paden rond het dorpsgebied van Jistrum zijn de Eswegen: de Achterwei (van zuid tot noordwest) en de Heideweg (noordoost). Ze vormen de begrenzing van de essen, de voormalige akkercomplexen van het dorp, de kenmerkende bolling is op de foto te zien. Langs het pad lagen ook houtwallen om het vee buiten de essen te houden. Buiten de essen lagen de Mieden (hooilanden), de Finnen (weilanden) en de Heide. Op de Schotanuskaart van 1664 staat in het noorden heide aangegeven, daar ligt nu nog de oude Harstewei.
De hei is halverwege de 17e eeuw ontgonnen waarbij de gemeenschappelijke gronden onder de boeren zijn verdeeld. De scherpe grens in de verkaveling aan de noordkant is de grens tussen Tytsjerksteradiel (zuid) en Achtkarspelen (noord). De beste weidegronden lagen aan de oostkant van de essen, de Oostelijke velden. De mieden lagen vooral in het zuiden tegen het meer.
Keywords: Eestrum, Esdorp, Achterwei, Iest, Es, Bolling, Voormalig, Bouwland, Akker, Verkaveling, Heide, Weiland, Hooiland
|